De fysiologie van het veneuze en lymfatische systeem wordt steeds beter begrepen. Die twee systemen worden vaak samen vernoemd, maar functioneren op fundamenteel verschillende manieren. Elke technologie of behandeling die op deze circulatiesystemen inwerkt, moet rekening houden met de fundamentele verschillen van die systemen en een aangepaste oplossing bieden.
Het veneuze systeem vervoert het bloed via drie krachten:
- De duwkracht, die overeenkomt met de resterende bloeddruk
- De zuigkracht, die overeenkomt met de onderdruk die door het hart en vooral in het hele lichaam wordt opgewekt
- De zijwaartse krachten die worden opgewekt door diverse mechanismen die de veneuze kleppen zijwaarts samendrukken.
De lymfatische circulatie heeft het bijzondere kenmerk dat het niet uitgerust is met een centrale pomp zoals het hart, in tegenstelling tot de arterioveneuze circulatie. Bovendien gaat het om een open en geen gesloten systeem, wat veel reologische verschillen met zich meebrengt, ten opzichte van het veneuze systeem. 
De progressie van de lymfe binnen de lymfebanen is niet continu. Dat hangt samen met heel specifieke mechanismen die tot op heden nog niet volledig opgehelderd zijn. Die mechanismen zijn zowel afhankelijk van de zijwaartse krachten die al dan niet op de wanden van de lymfebanen inwerken, als van de interne krachten van de lymfeknopen, zijn eigen spierstelsel en de onmiddellijke chemische omstandigheden binnen de lymfeknoop.
Paradoxaal genoeg is de lymfatische circulatie traag, maar is de passage van het lymfevocht, voortgestuwd door de contractie van het lymfangion, uiterst snel. Afgezien van deze situatie gebeurt er niet veel totdat nieuw lymfevocht door de lymfebanen wordt gestuwd.
Terwijl het lymfevocht zich voortbeweegt, verliest het energie (snelheid), omdat het te maken krijgt met de tegenkrachten van de lymfekleppen die 3 mm uit elkaar liggen. Wanneer de kinetische energie van het lymfevocht uitgeput is, stopt het vocht (zoals een trein die stopt in het midden van het traject en wacht tot reizigers van het platteland in de wagon zijn gestapt).
Lymfe uit de omliggende ruimte komt deze lymfangionen binnen via de lymfevaten. Alleen als aan de elektrochemische en mechanische voorwaarden voldaan is, kunnen een of meerdere (aangrenzende) lymfangionen op een perfect georganiseerde manier samentrekken. Het lymfangion dat het verst van de lymfeknoop verwijderd is, trekt een paar milliseconden voor het volgende lymfangion samen. Bij die samentrekkingsgolf zijn 3 tot 5 lymfangionen betrokken die het lymfevocht een beetje verder in de lymfebaan stuwen.
Bij elke samentrekking van de lymfangionen laten de poreuze wanden van de lymfevaten heel kleine moleculen door zoals water doorheen een filterzeef, waardoor “gezuiverd” water uit de lymfebaan vrijkomt.
Dit mechanisme heeft het dubbele voordeel dat enerzijds een permanente rehydratatie van het celmilieu wordt gehandhaafd en dat er anderzijds geen onnodig energie wordt verspild om water tot aan het hart te brengen (1 kg/liter die meer dan een meter hoog omhoog moet worden gevoerd als we het gebied van de voeten en de benen in aanmerking nemen). Bovendien maakt het grootste deel van het water in de lymfe een heel korte reis binnen het lymfestelsel. Bij aankomst in de lymfeknoop, uitmondend in het drainagegebied, komt het grootste deel van het water en andere kleine moleculen namelijk al in de bloedbaan terecht. Dat gebeurt dankzij een uitwisseling binnen de lymfeknoop zelf. Die plaats in de lymfeknoop is een hilusgebied waar de efferente lymfevaten de lymfeklier verlaten en de bloedvaten binnen komen om de klier te draineren.
Slechts een heel klein deel van het water, samen met de grote moleculen (ruwweg de afvalstoffen genoemd), verlaten de lymfeknoop via de efferente lymfecollector, nadat ze in contact zijn gekomen met de cellen van het lokale immuunsysteem. Die voortdurende opeenvolging van lymfeknopen gaat autonoom door en ontvangt onderweg andere lymfevocht, dat toestroomt door de driedimensionale kruising van andere snelle lymfecollectoren. Dat gebeurt via een groot aantal kleine samentrekkende compartimenten of lymfangionen die de lymfevaten vormen. Ze vullen zich en trekken afwisselend samen om de lymfe naar de jugulo-subclaviculaire confluenties te brengen. Een systeem van terugslagkleppen maakt het mogelijk een omgekeerde circulatie, met name door de zwaartekracht, te vermijden. Het is een snelle circulatie bij heel hoge druk.
In de klassieke pressotherapiesystemen worden die dynamische circulatoire aspecten niet in aanmerking genomen. Door rekening te houden met de circulatoire dynamiek wordt de veno-lymfatische circulatie aanzienlijk verbeterd.
EEN DYNAMISCHE BENADERING VAN DE VENO-LYMFATISCHE CIRCULATIE
Het werkingsmechanisme van de klassieke pressotherapiesystemen berust uitsluitend op de wijziging van het evenwicht van de weefseldruk om een betere veneuze reabsorptie en mobilisatie van de interstitiële vloeistof mogelijk te maken. Het lijkt dus van doorslaggevend belang om een technologie te ontwikkelen die inspeelt op de drukgradiënten, maar die ook rekening houdt met het dynamische aspect van het cardiovasculaire systeem.
Ten eerste moet het drukevenwicht de richting van de circulatie terug naar het hart respecteren. De op het behandelde ledemaat uitgeoefende druk moet aan het uiteinde van het ledemaat sterker zijn dan aan de aanhechting, anders ontstaat een kneveleffect dat de veneuze en lymfatische circulatie niet verbetert, maar belemmert. Anderzijds is de druk die op verschillende delen van een ledemaat wordt uitgeoefend niet zo gemakkelijk te beheersen. Volumes variëren sterk in een ledemaat van eenzelfde persoon, afhankelijk van bijvoorbeeld gespierde gebieden en gewrichtsgebieden. Ze verschillen ook sterk van persoon tot persoon. Bovendien variëren ze tijdens de sessie naarmate de diameter van het ledemaat tijdens de drainage afneemt. Met al deze parameters moet rekening worden gehouden, zowel bij een manuele aanpak als bij de ontwikkeling van een technologie. De plantaire veneuze zool, ter hoogte van de voet, moet ook in aanmerking worden genomen vanwege het belang ervan voor de terugkeercirculatie. Nog delicater is het om rekening te houden met de dynamiek van het circulatiesysteem en in het bijzonder van het lymfestelsel. Dat laatste is voornamelijk oppervlakkig, in tegenstelling tot het veneuze systeem. De intralymfatische druk is heel laag en de doorstroming heel traag. De lymfatische circulatie vereist dus een heel zachte en aangepaste benadering. Eenvoudige pressotherapie, die inspeelt op de drukgradiënten, maakt het mogelijk de interstitiële vloeistof te mobiliseren in de richting van de aanhechting van het ledemaat en deze naar de buik te sturen, als het om het onderste ledemaat gaat, maar de lymfatische circulatie wordt uiteindelijk niet versneld. Daarvoor moet een toestel ontworpen worden dat de verplaatsing van de lymfe binnen het lymfatische netwerk zelf vergemakkelijkt.
De omgeving van het circulatiesysteem is een andere belangrijke factor. In het dagelijks leven veroorzaakt het samentrekken van de spieren rond de lymfatische en veneuze netwerken een sterke bloedtoevoer die de stromen aanzienlijk versnelt. Deze afwisseling van samentrekking en ontspanning draagt bij tot de efficiëntie van de terugkeercirculatie en moet in de behandeling geïntegreerd worden.
In het geval van chronisch oedeem komt daar weefselfibrose bij. De gebrekkige veneuze en lymfatische circulatie verhindert dat de weefsels goed worden gereinigd. Gifstoffen kunnen niet worden afgevoerd, grote eiwitmoleculen worden niet meer door het lymfestelsel gedraineerd en hopen zich op. Het interstitiële milieu verdikt, verhardt en wordt zuur. De cellen krijgen niet langer voldoende zuurstof. Dat is de vicieuze cirkel van fibrose. Het is dan nodig om het fibroseweefsel steviger te mobiliseren en beter te stimuleren.
Het belang van de buik, de viscerale sfeer en zijn rol in het beheer van de vloeistofstromen van het lichaam zijn doorslaggevend voor de regeling van de bloedsomloop van de onderste ledematen. Zo kan een verstopte buik de oorzaak zijn van een zwaar gevoel in de benen, oedeem van de onderste ledematen of opgezwollen enkels. De aanpak van de buik is dus een sleutelelement in de circulatoire benadering van de ledematen en moet in veel gevallen als eerste in aanmerking worden genomen.
EEN SYSTEEM DAT FYSIOLOGISCHE DYNAMIEK EN DRUKGRADIËNTEN INTEGREERT
De Pressodynamie® houdt rekening met de verschillende parameters van veneuze en lymfatische oedemen, veneuze stasis, lymfatische insufficiëntie of gewoon overbelasting van deze systemen tijdens intense of heel lange oefeningen bij sport- of professionele activiteiten. De in het PSX AW-toestel ontwikkelde en gepatenteerde technologie zorgt voor een drukgradiënt die een toenemende drukverdeling garandeert, van het uiteinde van het behandelde ledemaat tot aan zijn aanhechting. Door de druk in real time te regelen, past het systeem zich onmiddellijk aan de verschillende volumes van het ledemaat aan, en aan de evolutie ervan tijdens de sessie. De anti-knevel wanden zorgen voor een optimale drukverdeling op alle huidoppervlakken, ongeacht de morfologie van het ledemaat. De vorm van de beenmanchetten stimuleert de plantaire veneuze zool voor meer efficiëntie. De manchet voor de bovenste ledematen maakt drainage van de hand mogelijk en de buikgordel laat toe rekening te houden met dit lichaamsgebied dat van cruciaal belang is voor de globale circulatie.
De overweging van de circulatoire dynamiek leidde tot de ontwikkeling van een ander patent voor de toepassing van de Active Wave® technologie. Deze technologie bestaat uit een drukgolf die vanuit het distale uiteinde van het ledemaat in de beenmanchetten wordt gestuurd. De golf beweegt zich naar de aanhechting van het ledemaat en begeleidt, zonder enige wrijving met de huid, de opwaartse veneuze en lymfatische stromen naar het hart. Deze golfdruk met regelbare intensiteit biedt een antwoord op de beperkingen van de lymfatische of veneuze netwerken, naargelang het geval. Deze wordt toegevoegd aan de druk die aanvankelijk door de beenmanchetten wordt uitgeoefend en simuleert de samentrekkingen van het lichaam in beweging.
De verschillende parameters kunnen worden aangepast volgens de gewenste lymfatische actie, veno-lymfatische actie of veno-musculaire actie. Ze kunnen worden gepersonaliseerd volgens de behoeften, aangepast worden tijdens de sessie en naarmate de deskundigheid van de therapeut zich ontwikkelt.
Bovendien wordt het gevoel van welzijn en de lichtheid van het behandelde ledemaat zeer gewaardeerd.
INDICATIES
De pathologieën van de veneuze en lymfatische systemen zijn de belangrijkste indicaties, zoals het zware-benensyndroom, veneuze insufficiëntie, veneus oedeem, lymfatisch oedeem, veno-lymfatisch oedeem, beschermde wonden, functionele constipatie.
“In de sport wordt Pressodynamie® gebruikt voor recuperatie na inspanning, spierpijnen, spierscheuren, spierkneuzingen, hematoomdrainage, traumatisch oedeem.”
SNELLE EN GEMAKKELIJKE UITVOERING
In de dagelijkse praktijk zijn de prestaties van de technologie van cruciaal belang, maar dat geldt ook voor de praktische uitvoering ervan. In dat opzicht is de PSX AW snel inzetbaar. De patiënt krijgt hygiënehulzen voor eenmalig gebruik. De beenmanchetten, de armmanchet en de buikgordel zijn er gemakkelijk over te trekken. Verwisselbare aansluitingen maken het mogelijk drie delen in dezelfde behandeling te verbinden, bijvoorbeeld de buikgordel en beide onderste ledematen. De programmering van het toestel is eenvoudig en kan tijdens de behandeling aangepast worden naargelang de reacties van de patiënt. De behandeling kan vervolgens handsfree uitgevoerd worden.
CONCLUSIE
Door rekening te houden met zowel de drukgradiënten als de dynamiek van de circulatoire en veneuze systemen biedt de Pressodynamie® een toonaangevende technologie die automatisch een aantal parameters regelt, waardoor een optimale toepassing mogelijk is ongeacht de morfologie, conditie of doelstellingen van de behandelde persoon. De keuze van de protocollen wordt overgelaten aan de therapeut, die de technologie zal aanpassen aan de klinische toestand en de diagnose van de patiënt.
“De gemakkelijke uitvoering van de PSX AW is ook een grote troef in een dagelijkse praktijk die vaak erg druk is. Het gevoel van doeltreffendheid dat de patiënt heeft met de Active Wave® en het gevoel van welzijn aan het einde van de sessie en in de dagen daarna, zijn ook belangrijk voor het bereiken van de behandelingsdoelen.”