Littekens ontwikkelen zich als een normaal onderdeel van wondgenezing. Afhankelijk van de lokalisatie, oorzaak en genezingsproces kunnen hypertrofische of overdreven littekens optreden. Dit gebeurt vaak na brandwonden of chirurgische ingrepen. Therapie geven voor littekens zoals deze vormt een grote uitdaging
en kan worden bereikt met niet-invasieve en/of invasieve maatregelen. Als onderdeel van de niet-invasieve vervolgbehandeling, gebruikenspecialisten verschillende methoden – waaronder manuele/mechanische massages, fysiotherapie, warmtetherapie en gerichte schokgolftherapie (ESWT).
ESWT: Voordelen en effect
In vergelijking met veel andere procedures, combineert ESWT verschillende voordelen: Het is veilig, gemakkelijk toe te passen en heeft zeer weinig complicaties. Het wordt goed verdragen door patiënten. Daarnaast is het ook kosteneffectief en kan worden uitgevoerd op een ambulante basis.
ESWT leidt tot een verbetering van de weefselhomeostase en stimuleert het zelfgenezend vermogen van het weefsel. Als resultaat van de behandeling worden tal van cellulaire gebeurtenissen geactiveerd die verantwoordelijk zijn voor de positieve effecten van ESWT op celmetabolisme en de celcyclus. Fysieke en
fysiologische veranderingen waargenomen bij littekens:
- Vorming van nieuw en dunner collageen bundels
- Vermindering van capsulevorming
- Vermindering in hoogte
- Toename van elasticiteit
- Normalisatie van vasculariteit en pigmentatie
- Functionele verbetering (bewegingsbereik)
- Vermindering van pijn
ESWT met een lage intensiteit en frequentie zijn zowel in de praktijk als in onderzoeken effectief gebleken. Voor littekenbehandeling adviseren experts 0,15 –
0,33 mJ/mm2, 4 – 6 Hz en 800 – 1500 pulsen. Er zijn 8 tot 12 behandelingen nodige met wekelijks intervallen (1). De beste resultaten worden behaald op
recente littekens.
Huidige onderzoeken bevestigen de effectiviteit
Van 2018 – 2020 zijn er verschillende nieuwe onderzoeken gepubliceerd waarin de voordelen van ESWT worden aangetoond in litteken behandeling.
- In een onderzoek van Joo et al. leidde ESWT (vs. placebo) tot een significante vermindering van de jeuk bij brandwonden
- Een studie van Wang et al. toonde aan dat ESWT behandeling van keloïde littekens leidt tot vergelijkbare resultaten zoals bij behandelingen met intralaesional steroïde-injecties in termen van functionele verbeteringen en POSAS (Patient and Observer Scar
Assessment Scale ). - Taheri et al. evalueerde de effectiviteit van ESWT op brandwonden: VAS-scores (pijn, jeuk) en VSS (littekenverschijning) waren gemiddeld significant
verminderd na therapie/tijdens follow-ups. - Joo et al. onderzocht de werkzaamheid van ESWT (vs. placebo) bij de behandeling van hypertrofische brandwondlittekens op de hand. ESWT verbeterde de gemeten pijn, littekendikte, littekenvasculariteit en handfunctie.
- Kim et al. onderzocht de voordelen van ESWT in combinatie met intralaesionale injecties (triamcinolonacetonide) bij de behandeling van
keloïden in vergelijking met alleen injecties. De combinatie resulteerde in grotere vooruitgang. - Moortgat et al. konden aantonen dat ESWT (vs. placebo) een nuttige aanvulling is in de niet-invasieve behandeling van hypertrofische brandwonden
littekens – vooral als het gaat om verbetering van elasticiteit in de vroege genezingsfase
Samenvatting
ESWT biedt een aantal voordelen voor niet-invasieve littekenbehandeling. Recente studies bevestigen zijn effectiviteit. Echter, verder gerandomiseerd
gecontroleerde proeven zijn nodig om het volledige potentieel ervan te ontsluiten.
Referenties:
(1) Moortgat, P., et al.: (2018) Shock wave therapy for wound healing and scar management. In: Knobloch K., ESWT in aesthetic medicine, burns & dermatology. Heilbronn: Level 10; 188-203.
(2) Joo, SY., et al.: Burns, 44(3), 2019. doi.org/10.1016/j.burns.2017.09.014
(3) Wang, CJ., et al.: Wound Repair and Regeneration, 26(1), 2018. doi.org/10.1111/wrr.12610
(4) Taheri, P., et al.: Journal of Research in Medical Sciences, 23:81, 2018. doi.org/10.4103/jrms.jrms_681_17
(5) Joo, SY., et al.: Journal of Clinical Medical, 9(5), 2020. doi.org/10.3390/jcm9051376
(6) Kim, DH., et al.: Dermatologic Therapy, 33(4), 2020. doi.org/10.1111/dth.13653
(7) Moortgat, P., et al.: Scars, burns & healing, 6, 2020. doi.org/10.1177/2059513120975624